Taşikardinin kaynaklandığı yere göre, atriyum (kulakçık) kaynaklı veya ventrikül (karıncık) kaynaklı taşikardi tipleri olarak ayrılırlar.
Atriyumlardan Kaynaklanan Taşikardi Tipleri Nelerdir?
Atriyum kalbin kulakçığına verilen isimdir. Sol ve sağ atriyum olmak üzere iki odacıktır. Buradan kaynaklanan ritim bozuklukları şunlardır:
- Sinüs Taşikardisi: Normalde uyarı oluşturan sinüs düğümünün hızlı çalışmasıdır. Sinüs düğümünün kendi hastalığından kaynaklanabildiği gibi sıklıkla ateş, anemi, aşırı kafein, alkol, tiroid hastalıkları, akciğer hastalıkları gibi başka bir rahatsızlığın sinyali de olabilir.
- Atriyal Fibrilasyon: Atriyal fibrilasyon (AF) en sık görülen ritim bozukluklarından biridir. Kalbin kulakçıklarının normal ritmini kaybetmesi ve dakikada 300-600 arasında oluşan elektriksel sinyaller nedeni ile düzensiz ve kaotik bir şekilde seyirmesi (fibrilasyon) şeklinde bir ritim bozukluğudur. Bu elektriksel uyarılar ventriküllere (karıncıklara) geçerken AV nod dediğimiz bir noktadan yavaşlatılarak ve süzelerek geçerler ve kalp hızı genellikle ilaç kullanmayan hastalarda dakikada 120-200 arasında olur. Rasgele, düzensiz ve hızlı kalp atımları atriyal fibrilasyonun en temel özelliğidir. Detaylı bilgi için atriyal fibrilasyon bölümüne bakınız.
- Atriyal Flutter: Atriyal fibrilasyona benzer ancak ona göre atriyumda daha yavaş ve düzenli bir ritim vardır.
- Supraventriküler Taşikardi (SVT): Supra “üst, yukarı” demektir. Supraventriküler de ventrikülün üstünde yani kulakçıklarda olan bir taşikardi türünü ifade eder. Tipik özelliği aniden başlaması, aynı yüksek hızda devam etmesi ve başladığı gibi aniden sonlanmasıdır. Genellikle kalp hızı taşikardi sırasında dakikada 150-220 arasındadır. Supraventriküler taşikardiler kendi içinde çeşitli tiplere ayrılır:
- Atriyal Taşikardi: Kulakçıklar içindeki anormal odaklardan veya hasarlı hücrelerden kaynaklanan taşikardi şeklidir. Normal kalplerde veya kalp ameliyatı (kapak ameliyatı, baypas, doğumsal kalp hastalığı nedeni ile ameliyatlar)geçirmiş hastalarda görülebilmektedir.
- AVNRT: AV düğüm denilen, kulakcık ile karıncık arasındaki iletim istasyonunda bulunan kısa devreye yol açan fazladan iletim kablolarına bağlı oluşan taşikardidir.
- Ekstra iletim kablolarına bağlı taşikardiler: Kulakçıklar ve karıncıklar arasında normal iletim sadece AV düğüm aracılığı ile gerçekleşir. Ancak aksesuar yol da dediğimiz, doğuştan fazladan iletim kablosu olan bu hastalarda elektrik akımı bu anormal yolları kullanarak karıncıklara geçer ve kısa devreye neden olarak yüksek hızlı taşikardilere neden olur. Wolf-Parkinson-White (WPW) sendromu bu durumun en sık bilinen hastalığıdır. WPW sendromu sıklıkla çok hızlı taşikardilere neden olmakla birlikte nadiren ani ölüm nedeni olabilir.
Ventriküllerden Kaynaklanan Taşikardi Tipleri Nelerdir?
Ventrikül kalbin karıncık kısmına verilen isimdir. Sol ve sağ ventrikül olmak üzere iki odacık vardır. Buradan kaynaklanan aritmiler şunlardır:
- Ventriküler Ekstra Sistoller (VES), Ventriküler Erken Atım: “Ventriküler Ekstra Atım” veya “Ekstra Vuru” gibi isimler ile de bilinir. Önemli kısmı normal kalplerde görülür ve iyi seyirli olabilir. Bir kısmı da bir kalp hastalığı ile birlikte olabilir ve daha ciddi ritim bozuklarına neden olabilir. Bu nedenle detaylı inceleme gerektirir. Hastanın şikayetlerine, ekstra vuruların sayısına, kalbin pompalama gücüne etkisine ve eşlik eden hastalıklara göre ilaçsız takip, ilaç tedavisi veya ablasyon tedavisine karar verilir.
- Ventriküler Taşikardi (VT): Karıncıklardan kaynaklanan hızlı bir ritim bozukluğudur. Yüksek hızlı atımlar nedeni ile karıncıklar kanla dolmak için yeterli zaman bulamaz ve vücuda yeterli kanı pompalayamaz. Bir kısmı normal kalplerde görülür ve böyle olunca iyi seyirlidir. Ancak önemli bir kısmı ciddi kalp hastalıkları nedeni ile oluşur. Kalp krizi geçirmiş, kalp yetersizliği olan veya kalbi zayıflamış hastalarda ölümcül seyredebilir, acil ve hızlı tedavi gerektirir. Elektriksel şok, şok veren kalp pilleri (ICD), ilaç tedavisi ve ablasyon bu hastalığın tedavi seçenekleridir. Aritmi uzmanı tarafından değerlendirilip tedavisi planlanmalıdır.
- Ventriküler Fibrilasyon (VF): Ventriküldeki ritim bozukluğu son derece hızlı ve kaotiktir (dakikada 300-500), bu nedenle kalp kası kasılamaz ve sadece hızlı titreşim, seyirme gösterir. Acil tıbbi müdahale gerektirir. Elektroşok ve kalp masajı ile canlandırma (resüsitasyon) gerekir. Doğru müdahale edilmediğinde birkaç dakika içinde ölümle sonuçlanır.
- Uzun QT sendromu: Genetik mutasyonlara bağlı kalıtsal bir hastalıktır. Kalp yapısal olarak normaldir ancak EKG’de kalbin şarj ve deşarjı ile ilgili dalgalarında anormallikler saptanır. Genç yaşlarda görülür. Bayılma, Ventriküler taşikardi, kalp durması ve ani ölüme neden olabilir. Risk değerlendirmesi sonrası ilaç tedavisi veya bazı hastalarda ICD (şok pilleri) gerekebilir. Ailenin diğer bireylerinin de hastalık yönünden taranması gereklidir.
- Brugada Sendromu: Bayılma, kalp durması ve ani ölüme neden olma potansiyeli olan genetik, kalıtsal bir hastalıktır. EKG’deki anormal görüntü ile tanı konur. Risk değerlendirmesi yapılır. Yüksek riskli hastalarda ICD (Şok pili) takılması gerekir. Tekrarlayan şoklar varlığında ablasyon tedavisi uygulanabilir. Ailenin diğer bireylerinin de hastalık yönünden taranması gereklidir.